Niezwykły brązowy hełm dekorowany złotymi aplikacjami przedstawiającymi liście, węże, lwy i pawie ogony został przypadkowo odnaleziony w zatoce Hajfy. Niezwykłego odkrycia dokonano w 2007 roku podczas podwodnych prac mających na celu pogłębienie portu. Zabytek został od razu przekazany władzom Israel Antiquities. Po odczyszczeniu i konserwacji hełm został poddany wnikliwej analizie. Interpretację znaleziska utrudnia fakt, iż w momencie odnalezienia przedmiot pozbawiony był jakiegokolwiek kontekstu archeologicznego, dlatego zagadką pozostaje sposób w jaki znalazł się na dnie morza.
Hełm, datowany na około 600 rok przed Chrystusem, prawdopodobnie należał do bogatego greckiego najemnika. Wojownik mógł uczestniczyć w licznych, wojnach toczących się w tym okresie na terenie Palestyny. Izraelscy archeolodzy przypuszczają, że walczył dla Necho II – egipskiego faraona z XXVI dynastii. W konfliktach rozgrywających się na terenie Lewantu egipski władca stanął po stronie Asyrii, decydując się na udzielenie militarnej pomocy królowi Aszuruballitowi II. W bitwie pod Megiddo w 609 roku przed Chrystusem pokonał króla Judy Jozjasza, a jego królestwo uczynił lennem Egiptu. Następnie zajął tereny Syrii i połączył swoje siły z armią asyryjską. W 605 roku przed Chrystusem sprzymierzona asyryjsko-egipska armia została pokonana przez Babilończyków dowodzonych przez Nabuchodonozora II. Decydujące starcie pomiędzy dwoma armiami zostało zrelacjonowane przez proroka Jeremiasza ( Jr 46:12).
W latach pięćdziesiątych podobny hełm został odnaleziony przeszło 2300 km od Hajfy, w sąsiedztwie włoskiej wyspy Gilgio. Zabytek ten pomógł w określeniu datowania izraelskiego znaleziska. Według Jacoba Sharvita dyrektora działu archeologii podwodnej Izraelskiego Departamentu Starożytności oraz prof. Johna Hala z Uniwersytetu w Louisville, ze względu na bogactwo złoconych i figuralnych ornamentów, hełm odnaleziony w Hajfie można uznać za jeden z najbardziej znakomitych przykładów greckiego uzbrojenia z tego okresu. Naukowcy przypuszczają, że zabytek mógł powstać w greckiej kolonii w Jonii, na terenie dzisiejszej zachodniej Turcji.
Na początku VI wieku przed Chrystusem greckie kolonie rozciągały się wzdłuż niemal całego Śródziemnomorza od basenu Morza Czarnego do wybrzeża francuskiego. Jak dotąd nie odkryto jednak żadnych śladów greckich kolonii na terenie Palestyny, dlatego wydaje się, że hełm musiał należeć do przywódcy grupy greckich najemników.
Najprostszym wytłumaczeniem tego w jaki sposób hełm znalazł się na dnie zatoki jest to, że został on wrzucony do morza gdy statek wojenny wpływał do portu. Mało prawdopodobne wydaje się jednak, by tak cenny przedmiot został przypadkowo upuszczony lub intencjonalnie zatopiony. Inna hipoteza zakłada, że najemnik stracił hełm w trakcie wycofywania się wojsk Necho II po porażce w bitwie z Babilończykami. Istnieje również możliwość, że statek, na którego pokładzie znajdował się grecki wojownik zatonął w zatoce Hajfy i cały czas czeka na odkrycie. W celu odnalezienia innych zabytków lub ustalenia potencjalnej lokalizacji zatopionego wraku, izraelscy archeolodzy planują przeprowadzić prospekcje podwodną w miejscu wydobycia hełmu .
Wyniki badań nad hełmem zaprezentowano w styczniu na spotkaniu Amerykańskiego Instytutu Archeologicznego. Zabytek można obecnie podziwiać na wystawie w Narodowym Muzeum Morskim w Hajfie.
Źródła:
http://www.livescience.com/18700-ancient-helmet-greek-warrior.html
https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Archaeology/arch0212.html
http://www.biblicalarchaeology.org/daily/news/greek-warrior’s-helmet-found-in-bay-of-haifa/
Archeologia Wschodu 